بررسی فلورستیکی و تنوع زیستی گیاهی در دینارکوه آبدانان در استان ایلام

ارتفاعات دینارکوه، در جنوب غربی شهرستان آبدانان، در استان ایلام قرار دارد. وسعت این ارتفاعات حدود 430 کیلومتر مربع، حداقل ارتفاع آن 840 و حداکثر ارتفاع آن، 2600 متر از سطح دریاست. میزان بارندگی سالیانه 717 میلیمتر و میانگین دمای سالیانه 2/16 درجه سانتی گراد است. این پژوهش با هدف شناسایی گونه های گیاهی منطقه و معرفی فلور آن، تعیین اشکال زیستی، پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه و تعیین وضعیت تنوع و غنای گونه ی اجتماعات گیاهی آن انجام گرفت. برای این منظور، نمونه های گیاهی از نقاط مختلف منطقه، طی سالهای 1386 و 1387، جمع آوری و شناسایی شدند. بررسی نتایج این پژوهش، گویای وجود 229 گونه، متعلق به 174 جنس و 61 خانواده ی گیاهی در منطقه است.مهم ترین خانواده های گیاهی منطقه از نظر تعدادگونه ها به ترتیب عبارتند از: asteraceae با 31 گونه،fabaceae با 24 گونه، poaceae با 18 گونه، lamiaceae با 18 گونه، apiaceae با 15 گونه و brassicaceae با 12گونه. 120 گونه (4/52 درصد) از فلور منطقه، انحصاری ناحیه ی ایرانی _ تورانی هستند.از نظر شکل زیستی، تروفیت ها با 100 گونه (6/44)، همی کریپتوفیت ها با 68 گونه (6/22 درصد) و ژئوفیت ها با 22 گونه (14 درصد) فراوان ترین شکل های زیستی موجود در منطقه هستند. از میان گونه های موجود در منطقه، 32 گونه، اندمیک ایران و 5 گونه، اندمیک ایلام هستند. تنوع و غنای گونه ای گیاهان موجود در دامنه های شمالی و جنوبی و ارتفاعات مختلف، با کاربرد شاخص های مهم تنوع شانون (shannon) ، سیمپسون (simpson)، مکین تاش (mackintosh ) وهیل (hill) مورد برسی قرار گرفت. همچنین غنای گونه ای با کاربرد شاخص هایی چون جکنیف (jackknife) و مارگالف (margaleff) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که اجتماع علفی ferula behbodiana بیشترین تنوع و غنای گونه ای را داراست و اجتماعات درختی pistacia khinjuk و querqus brantii ، بیشترین تنوع و غنای گونه ای را دارا هستند. همچنین اجتماع علفی gundelia tournfortii و اجتماع درختی amygdalus lysioides کمترین تنوع و غنای گونه ای را دارا هستند. در اجتماعات درختی و علفی منطقه، با افزایش ارتفاع تا 2010 متر، تنوع و غنای گونه ای افزایش می یابد. همچنین در اجتماعات درختی، به طور کلی، با افزایش درصد شیب، تنوع و غنای گونه ای افزایش می یابد. این پژوهش، ضمن بیان نقش عواملی چون ارتفاع و میزان شیب منطقه، درشکل گیری اجتماعات گیاهی، تاثیر نامطلوب انسانی به دلیل سیستم چرایی نامناسب بر این اجتماعات را متذکر می شود.